Nốt nhạc là đơn vị cơ bản nhất của âm nhạc, nó tạo ra tất cả các đối tượng khác, giống như tế bào tạo nên các sinh vật của sự sống vậy. Tuy nhiên bạn không cần thiết phải biết quá nhiều về nó nếu nhu cầu/mục đích tập đàn của bạn không cao.
Bản chất vật lý của nốt nhạc
Phần này đọc cho vui, tăng kiến thức để chém gió thôi chứ với những người tập chơi nhạc nghiệp dư thì nó không giúp gì đc hết nhé.
Một nốt nhạc bản chất là một âm thanh được vang lên giống như mọi âm thanh khác trong cuộc sống (như tiếng còi tàu xe, tiếng động vật, các đồ vật va chạm vào nhau…), mà âm thanh thì được con người nhận biết bởi đại lượng gọi là tần số âm thanh, đơn vị đo là Héc, ký hiệu Hz.
Đọc đến đây thì các bạn nhận ra được là phần này dành cho những người đã từng học qua chương trình vật lý lớp 7 rồi nhé.
Ngưỡng nghe của tai con người là từ 16 – 20.000 Hz, tất cả các nốt nhạc trong âm nhạc cũng có tần số âm thanh nằm trong khoảng này, từ nốt trầm nhất đến cao nhất.
Người ta quy ước nốt A ở quãng tám thứ 4, gọi là A4, có tần số là 440Hz, đây là cao độ phổ biến quốc tế được thống nhất từ năm 1960. Dựa vào quy ước này và các quy luật âm nhạc thì các nốt nhạc khác sẽ có tần số tiêu chuẩn riêng của nó.
Bản chất việc chỉnh dây đàn hay căn âm thanh của các loại nhạc cụ là nhằm làm cho nốt A4 và các nốt khác được vang lên bởi nhạc cụ đó sẽ đạt được đúng tần số âm thanh tiêu chuẩn đó.
Với những người có đôi tai chưa được rèn luyện thì không thể tự mình lên dây đàn đúng 440Hz, sẽ cần một dụng cụ, thường là máy lên dây, đo giúp tần số các nốt nhạc đã chuẩn chưa. Những người có đôi tai đã qua rèn luyện đủ lâu thì họ thậm chí không cần dùng máy lên dây, tự họ có thể căn chỉnh được luôn, đây là những người có đôi tai tuyệt vời.
Ký hiệu nốt nhạc
Đây là phần quan trọng nhất, ai chơi nhạc dù ở level nào cũng cần biết.
Với một khoảng tần số âm thanh trải dài như vậy nhưng âm nhạc phương Tây chỉ có 7 tên gọi cho các nốt nhạc.
Phần lớn chúng ta chỉ cần thuộc lòng tên, ký hiệu và khoảng cách giữa các nốt nhạc này là đủ dùng trong suốt quá trình tập đàn cơ bản.
Cao hơn và thấp hơn các nốt nhạc này thì tên gọi và ký hiệu lại lặp lại với thứ tự tương tự nhưng ở quãng tám khác. Đến đây chúng ta sẽ tìm hiểu khái niệm này.
Quãng tám (Octave) là gì
Quãng tám là một khoảng cách trong âm nhạc. Quãng tám được định nghĩa theo cả nghĩa âm nhạc và nghĩa vật lý:
Trong âm nhạc, quãng tám là khoảng cách giữa một nốt (như nốt La – A) và nốt tiếp theo có cùng tên (nốt La – A tiếp theo cao hơn hoặc thấp hơn).
Về mặt vật lý, quãng tám là khoảng cách giữa một nốt nhạc và một nốt nhạc khác có tần số gấp đôi. Ví dụ, nốt A4 là âm thanh có tần số 440 Hz. Nốt A5 là âm thanh có tần số 880 Hz. Ngược lại, nốt A3 là âm thanh có tần số 220 Hz.
Về mặt vật lý, âm nhạc phương Tây có 10 quãng tám.
Dấu thăng (#) và giáng (b)
Dấu # nâng cao độ nốt nhạc lên nửa cung, ngược lại dấu b giảm cao độ nốt nhạc xuống tương tự. Từ đó chúng ta có đầy đủ 12 nốt nhạc cách đều nhau nửa cung trong một quãng tám như sau:
Trên đàn guitar thì khoảng cách giữa 2 phím đàn liền kề là nửa cung (semitone), 3 phím đàn là một cung (Tone).
Như vậy cao độ của A# và Bb cũng như các cặp nốt nhạc thăng/giáng khác là bằng nhau, khi vang lên sẽ nghe y hệt nhau, và nó chỉ khác nhau ở tên gọi. Khi nào dùng tên gọi A# và khi nào là Bb thì sẽ phụ thuộc vào ngữ cảnh, tức là đang chơi ở gam, âm giai nào.
Cập nhật mới nhất vào 02/09/2024 bởi | Xuất bản: 25/08/2024
