Nếu việc tập guitar là một trò chơi thì đây là ‘con BOSS’ mà mọi người học guitar đều phải đối mặt: Hợp Âm Chặn. Rất nhiều người đã bỏ cuộc tại ván game khó này. Tuy nhiên thay vì sợ hãi, chúng ta sẽ luyện “nội công”, rèn “binh khí” và chinh phục những thử thách nhỏ hơn trước.
Nếu bạn đã có thể chuyển qua lại các hợp âm ‘không chặn’ một cách tự tin, thì xin chúc mừng, bạn đã tốt nghiệp “lớp vỡ lòng”. Bây giờ là lúc chúng ta bước vào một thử thách mới, một kỹ năng sẽ mở khóa cho bạn hàng ngàn bài hát và giúp bạn thực sự làm chủ cần đàn.
Đừng sợ hãi cái tên của nó. Hãy xem nó như một bài kiểm tra thể lực và sự kiên nhẫn. Ai vượt qua được, phần thưởng sẽ vô cùng xứng đáng.
Tại sao hợp âm chặn lại khó?
Hợp âm chặn là khi bạn dùng một ngón tay (thường là ngón trỏ) để đè xuống nhiều dây đàn cùng một lúc, giống như một cái Capo di động. Nó khó vì đòi hỏi:
- Sức mạnh: Ngón trỏ của bạn phải đủ khỏe để tạo ra một lực ép đồng đều lên tất cả các dây. Đó chính là lý do vì sao chỉ khi các ngón tay của chúng ta đã làm quen và thành thạo chuyển các thế tay hợp âm đơn giản rồi thì hãy tập chặn, khi đó các ngón tay của bạn đã khoẻ hơn nhiều so với khi chưa tập đàn.
- Sự dẻo dai: Các ngón tay còn lại phải duỗi ra để bấm các nốt khác trong khi ngón trỏ đang “gồng mình”. Do đó sự phối hợp giữa các ngón tay là rất quan trọng.
- Sự chính xác: Chỉ cần một chút lỏng tay, một dây nào đó sẽ bị rè hoặc tịt tiếng ngay lập tức.
Chính vì vậy, chúng ta sẽ không lao vào bấm ngay, mà sẽ bắt đầu bằng các bài tập bổ trợ.
Bài tập bổ trợ xây dựng sức mạnh ngón tay
Hãy dành 5 phút mỗi ngày trong tuần đầu tiên chỉ để tập những bài này. Trước đó hãy đảm bảo dây đàn đã được chỉnh dây chuẩn nhé các bạn.
Bài tập 1: chặn 3 dây
Mục tiêu: Tập cho ngón trỏ làm quen với việc đè nhiều dây.
Cách tập:
- Dùng ngón trỏ đè xuống 3 dây dưới cùng (dây 1, 2, 3) tại ngăn phím số 5 (đây là vị trí dễ bấm hơn vì dây đàn mềm hơn ở giữa cần đàn).
- Dùng tay phải gảy lần lượt từng dây: 1 – 2 – 3.
- Lắng nghe. Cả 3 dây có kêu trong và rõ không? Nếu chưa, hãy điều chỉnh lực bấm hoặc vị trí ngón trỏ. Mẹo: Hãy hơi xoay ngón trỏ về phía cạnh bên (phần xương cứng hơn) thay vì dùng phần thịt mềm để chặn.
- Lặp lại ở các ngăn phím khác.
Bài tập 2: chặn 6 dây
Mục tiêu: Xây dựng sức bền và sự đồng đều.
Cách tập:
- Bây giờ, hãy dùng cả ngón trỏ đè xuống tất cả 6 dây tại ngăn phím số 5. Chỉ dùng một mình ngón trỏ.
- Dùng ngón cái của tay trái đặt sau cần đàn để tạo lực đối trọng. Tưởng tượng bạn đang bóp một cái kìm.
- Gảy lần lượt từng dây từ 6 xuống 1.
- Mục tiêu của bạn là làm cho cả 6 dây đều kêu, dù có thể hơi rè một chút. Đừng lo lắng nếu chưa hoàn hảo, đây chỉ là bài tập thể lực.
Hợp Âm Chặn Đầu Tiên – Chinh Phục Fa Thăng Thứ (F#m)
Tại sao không phải là F trưởng? Vì F#m được xây dựng dựa trên thế tay Mi thứ (Em) mà bạn đã quá quen thuộc, nên nó dễ hơn rất nhiều!
Bước 1: Tái hiện lại hợp âm Em quen thuộc
Bấm hợp âm Em bằng ngón giữa và ngón áp út. (Bình thường bạn có thể dùng ngón trỏ và ngón giữa, nhưng bây giờ hãy đổi lại).
Bước 2: Trượt lên
Giữ nguyên thế tay đó, trượt cả bàn tay lên 2 ngăn phím. Bây giờ, ngón giữa và ngón áp út của bạn đang ở ngăn phím số 4.
Bước 3: “Hạ Cổng”
Bây giờ, hãy đặt “cái kẹp” – ngón trỏ – của bạn đè lên tất cả các dây ở ngăn phím số 2.
Bước 4: Kiểm tra và ăn mừng
Bạn đã có hợp âm Fa thăng thứ (F#m). Hãy gảy cả 6 dây. Âm thanh có thể chưa hoàn hảo, nhưng đây chính là hợp âm chặn đầu tiên của bạn!
Mục tiêu khó trong giai đoạn này: Hợp Âm Fa Trưởng (F)
Khi bạn đã bấm F#m tương đối ổn, hãy thử sức với F trưởng. Nó được xây dựng dựa trên thế tay Mi trưởng (E).
Bước 1: Tái hiện lại hợp âm E
Bấm hợp âm E bằng ngón giữa, ngón áp út và ngón út. (Đây là thế tay khó, hãy tập riêng nó trước).
Bước 2: Trượt lên
Giữ nguyên thế tay đó, trượt cả bàn tay lên 1 ngăn phím.
Bước 3: “Hạ Cổng”
Đặt ngón trỏ của bạn chặn tất cả các dây ở ngăn phím số 1.
Đây chính là Fa trưởng (F). Đây là hợp âm khó nhất trong các hợp âm chặn cơ bản vì nó nằm ở ngay đầu cần đàn, nơi dây đàn căng nhất. Sau giai đoạn cơ bản, các bạn sẽ tiếp tục chinh phục các thế tay chặn khác khó hơn nữa. Nhưng trước mắt hãy tận hưởng thành công đầu tiên này.
Bí Kíp Luyện Tập & Sửa Lỗi Thường Gặp
- Đừng tập quá lâu: Chỉ 5-10 phút mỗi ngày cho hợp âm chặn là đủ. Tập lâu sẽ gây mỏi và chán nản.
- Tập ở giữa cần đàn trước: Bấm F ở ngăn 1 rất khó. Hãy thử bấm Sol trưởng (G) bằng cách chặn ở ngăn 3, hoặc La trưởng (A) bằng cách chặn ở ngăn 5. Chúng dễ hơn nhiều!
- “Cánh tay đòn”: Đừng chỉ dùng sức của ngón tay. Hãy dùng một chút sức nặng của cả cánh tay trái, kéo nhẹ cây đàn về phía cơ thể bạn để tạo thêm lực ép.
- Vị trí ngón trỏ: Đặt ngón trỏ càng sát thanh kim loại bên phải càng tốt.
Một số vấn đề và cách khắc phục:
| Vấn đề | Nguyên nhân có thể | Cách khắc phục |
| Các dây dưới bị tịt | Phần thịt dưới của ngón trỏ không đủ lực. | Tập trung lực vào phần đó, hoặc đặt ngón trỏ thấp xuống một chút. |
| Dây Sol (dây 3) bị rè | Ngón trỏ không ép đủ chặt ở giữa. | Đảm bảo ngón trỏ của bạn thẳng và dùng lực đều. |
| Các nốt do ngón khác bấm bị tịt | Các ngón đó không đủ cong, chạm vào dây bên dưới. | Tập bấm riêng thế tay của 3 ngón đó (không chặn) cho thật cong và sạch sẽ. |
| Mỏi và đau cổ tay | Bạn đang gồng quá sức hoặc sai tư thế. | Thả lỏng, nghỉ ngơi. Đảm bảo cổ tay của bạn tương đối thẳng, không bị gập quá mức. |
Hợp âm chặn là một cuộc đua marathon, không phải chạy nước rút. Hãy kiên nhẫn với bản thân, ăn mừng những tiến bộ nhỏ nhất (ví dụ hôm nay có thêm 1 dây kêu rõ hơn hôm qua). Một khi cánh cổng này đã mở, cả một thế giới âm nhạc mới sẽ chào đón bạn. Chúc các bạn thành công
Cập nhật mới nhất vào 03/11/2025 bởi | Xuất bản: 03/11/2025
Tôi là Trung, từng là admin của diễn đàn Việt Guitar (Guitar.vn).
Tôi tập đàn từ 2001, sau đó có quãng thời gian 12 năm biểu diễn và giảng dạy guitar. Bây giờ dù không còn làm nghề nữa nhưng tôi vẫn đam mê và hy vọng giúp được gì đó cho các bạn 😀
