Khi mới bắt đầu, bạn sẽ nghe nhắc rất nhiều đến từ “Hợp âm” (Chord). Đây là một khái niệm cực kỳ quan trọng, và tôi sẽ giải thích nó một cách đơn giản nhất để bạn dễ hình dung và bắt đầu tập đàn ngay nhé!
Hợp âm là gì?
Nếu coi mỗi nốt nhạc là một “chữ cái” trong ngôn ngữ âm nhạc (như Đô, Rê, Mi…), thì Hợp âm chính là “từ” hoặc “khối từ” được tạo ra khi bạn kết hợp MỘT VÀI “chữ cái” (nốt nhạc) lại với nhau và cho chúng vang lên CÙNG LÚC.
Đơn giản hơn: Hợp âm là khi bạn chơi NHIỀU NỐT NHẠC cùng một lúc trên cây đàn guitar, và những nốt đó kết hợp lại tạo ra một khối âm thanh hòa quyện có “màu sắc” hoặc “cảm giác” riêng (ví dụ: vui, buồn, mạnh mẽ, nhẹ nhàng…).
Vai trò của Hợp âm trong Âm nhạc (Tại sao nó quan trọng khi học Guitar?)
Đối với người học guitar, đặc biệt là guitar đệm hát hoặc nhạc Pop/Rock/Country, Hợp âm là yếu tố cốt lõi và quan trọng nhất bạn cần học đầu tiên. Tại sao?
- Là “Nền Móng” của Bài Hát: Hầu hết các bài hát bạn nghe (Pop, Ballad, Rock nhẹ, nhạc Trịnh…) đều được xây dựng dựa trên một chuỗi các hợp âm đi với nhau (gọi là Chuỗi hòa âm – Chord Progression). Hợp âm tạo ra cái “nền” cho giai điệu (phần lời bài hát hoặc đoạn solo nhạc cụ).
- Cho phép bạn Chơi Đệm Hát Ngay: Khi bạn học được vài hợp âm cơ bản, bạn đã có thể bắt đầu tập chơi đệm cho rất nhiều bài hát đơn giản. Đây là cách nhanh nhất để bạn có thể tự chơi được những bản nhạc mình yêu thích và cảm thấy hứng thú.
- Tạo Cảm xúc cho Bài Nhạc: Sự chuyển đổi giữa các hợp âm khác nhau sẽ mang đến những cảm xúc khác nhau cho người nghe. Hợp âm Trưởng (Major) nghe tươi sáng, Hợp âm Thứ (Minor) nghe buồn man mác…
Bấm Hợp âm trên Đàn Guitar
Đàn guitar không có phím cố định cho từng nốt như piano, nên việc bấm hợp âm đòi hỏi bạn phải biết cách đặt ngón tay vào đúng vị trí trên cần đàn. Đây là lúc Sơ đồ Hợp âm (Chord Diagram) trở thành người bạn thân thiết của bạn!
Sơ đồ Hợp âm là một biểu đồ hình vuông hoặc chữ nhật nhỏ mô phỏng một phần của cần đàn guitar. Nó chỉ cho bạn biết dùng ngón tay nào để bấm vào dây nào, ở ngăn phím thứ mấy để tạo ra một hợp âm cụ thể.
Cách đọc Sơ đồ Hợp âm đơn giản
- Các đường kẻ dọc thường biểu thị các dây đàn (từ trái sang phải là dây 6, 5, 4, 3, 2, 1).
- Các đường kẻ ngang biểu thị các ngăn phím (đường kẻ ngang trên cùng đậm hơn thường là Lược đàn – Nut, là điểm bắt đầu của cần đàn).
- Các chấm tròn đen hoặc số trên biểu đồ cho biết vị trí bạn cần đặt ngón tay vào dây đó và ngăn phím đó. Số trong chấm tròn (nếu có) thường là số ngón tay (1=ngón trỏ, 2=ngón giữa, 3=ngón áp út, 4=ngón út).
- Ký hiệu “O” (Open) phía trên dây đàn nghĩa là dây đó được gảy buông (không bấm vào ngăn phím nào).
- Ký hiệu “X” phía trên dây đàn nghĩa là dây đó không gảy hoặc không được vang lên trong hợp âm này.
Ví dụ Hợp âm Đô Trưởng (C Major) đơn giản:
Để thử thực hành thì bạn hãy gảy lần lượt từng dây từ dây số 5 xuống dây 1 để cảm nhận màu sắc, cảm giác của hợp âm trưởng khi được ngân lên.
Các loại Hợp âm Cơ bản cho Người mới
Bạn không cần học hết tất cả các hợp âm trên đời ngay, hãy bắt đầu với những loại hợp âm cơ bản và phổ biến nhất:
Đối với mục đích của bài viết này, trọng tâm sẽ là các hợp âm trưởng và thứ. Đó là 2 loại phổ biến nhất và cũng dễ dàng để học nhất trong các loại hợp âm do được cấu tạo bởi chỉ 3 nốt nhạc.
Hợp âm Trưởng (Major Chords)
- Nghe tươi sáng, vui vẻ, ổn định.
- Ký hiệu: giống hệt với ký hiệu của tên các nốt nhạc (ví dụ: C, G, D, E, A, F…)
- Các hợp âm Trưởng cơ bản bạn nên tập đầu tiên: C (Đô Trưởng), G (Sol Trưởng), D (Rê Trưởng), E (Mi Trưởng), A (La Trưởng).
Hợp âm Thứ (Minor Chords)
- Nghe trầm buồn, man mác.
- Ký hiệu: Tên nốt kèm chữ “m” (ví dụ: Cm, Gm, Dm, Em, Am, Fm…)
- Các hợp âm Thứ cơ bản bạn nên tập đầu tiên: Am (La Thứ), Em (Mi Thứ), Dm (Rê Thứ).
Sơ đồ thế bấm hợp âm trên guitar
Các thế bấm hợp âm trên đàn là những thực hành quan trọng nhất giúp bạn bắt đầu chơi đàn, nó có các quy ước chung cần nắm được.
Lời khuyên để học Hợp âm hiệu quả
- Bắt đầu với 3-4 hợp âm cơ bản nhất: Ví dụ: C, G, Am, Em. Rất nhiều bài hát đơn giản chỉ dùng loanh quanh vài hợp âm này.
- Tập bấm cho đúng thế tay: Ban đầu các ngón tay sẽ hơi đau và khó giữ đúng vị trí. Cứ kiên nhẫn nhé, luyện tập đều đặn các đầu ngón tay sẽ chai lại và bấm dễ hơn.
- Đảm bảo các nốt vang rõ: Khi bấm xong một hợp âm và gảy, hãy nghe xem tất cả các dây được gảy có vang rõ không, có bị “tịt tiếng” hay “rè” không. Nếu có, điều chỉnh lại lực bấm hoặc vị trí ngón tay.
- Tập chuyển đổi giữa các hợp âm: Đây là kỹ năng quan trọng nhất khi đệm hát. Hãy tập chuyển từ hợp âm này sang hợp âm kia (ví dụ: từ C sang G, từ G sang Am…). Ban đầu sẽ chậm và vấp, nhưng rồi bạn sẽ làm nhanh hơn.
- Sử dụng Sơ đồ Hợp âm: Luôn giữ hình ảnh sơ đồ Hợp âm bên cạnh khi tập các hợp âm mới.
- Tìm các bài hát đơn giản: Khi đã học được vài hợp âm cơ bản, hãy tìm những bài hát chỉ dùng các hợp âm đó để thực hành đệm theo.
Học hợp âm là cánh cửa đầu tiên mở ra thế giới âm nhạc trên cây đàn guitar cho bạn. Dù ban đầu có khó khăn một chút với các ngón tay, đừng bỏ cuộc nhé! Cảm giác khi bạn tự tay đệm và hát một bài hát mình yêu thích bằng guitar sẽ rất tuyệt vời.
Cập nhật mới nhất vào 19/05/2025 bởi | Xuất bản: 25/08/2024
Tôi là Trung, từng là admin của diễn đàn Việt Guitar (Guitar.vn).
Tôi tập đàn từ 2001, sau đó có quãng thời gian 12 năm biểu diễn và giảng dạy guitar. Bây giờ dù không còn làm nghề nữa nhưng tôi vẫn đam mê và hy vọng giúp được gì đó cho các bạn 😀
