Trước khi tập đàn, có những sai lầm về tư duy, về định hướng có thể khiến bạn lãng phí hàng tháng trời, thậm chí là từ bỏ, dù cho bạn có chăm chỉ đến đâu.
Sau rất nhiều năm quan sát những người bạn và cả học viên của mình, tôi liệt kê những sai lầm sau đây để các bạn có cái nhìn tổng quát hơn, tránh đi theo vết xe đổ của người khác.
Hãy xem đây là buổi tư vấn chiến lược để đảm bảo hành trình của bạn không chỉ đúng, mà còn phù hợp với chính bạn.
1. Cái bẫy “con đường duy nhất” (Lựa chọn sai hình thức học)
Đây là sai lầm về niềm tin vào một phương pháp học “tối thượng”.
Biểu hiện:
Phe “Tự Học Là Chân Lý”: Bạn tin rằng chỉ cần YouTube và sự kiên trì là đủ. Bạn xem việc có thầy là tốn kém và không cần thiết.
Phe “Không Thầy Đố Mày Làm Nên”: Bạn hoàn toàn phụ thuộc vào giáo viên, không bao giờ tự tìm tòi thêm kiến thức bên ngoài, và cảm thấy lạc lối khi không có ai “cầm tay chỉ việc”, khoá học kết thúc.
Hậu quả:
Tự học 100%: Rất dễ hình thành những thói quen xấu (sai tư thế, sai kỹ thuật) mà không ai sửa cho bạn. Những thói quen này khi đã ăn sâu sẽ cực kỳ khó sửa. Bạn cũng dễ bị “ngộp” trong biển thông tin và không biết nên học gì tiếp theo, dẫn đến việc học lan man, không hệ thống.
Phụ thuộc 100%: Bạn có thể chơi được chính xác những gì thầy dạy, nhưng có thể bị ‘cầm tù’ trong chính những điều này. Đôi khi ở ngoài kia có những phương pháp tốt và nhanh hơn mà bạn có thể đã bỏ qua.
Chiến lược đúng đắn (Mô hình Hybrid): Hãy kết hợp cả hai!
Giai đoạn đầu (1-3 tháng): Rất nên có một giáo viên. Họ sẽ giúp bạn xây dựng nền móng vững chắc nhất về tư thế, cách đặt tay, cách bấm phím – những thứ mà video YouTube không thể nhìn và sửa trực tiếp cho bạn được.
Giai đoạn sau: Hãy xem giáo viên là người định hướng, cung cấp “bản đồ”, còn bạn hãy dùng các công cụ online (YouTube, Guitar Pro, các trang web về tab/hợp âm) để tự mình khám phá những vùng đất mới mà bạn thấy hứng thú.
Xem thêm Tự học guitar online tại nhà hay học thầy? bạn phù hợp với hình thức nào hơn?
2. “Hội Chứng Thần Tượng YouTube” (Kỳ vọng phi thực tế)
Biểu hiện: Bạn xem một video “cover fingerstyle triệu view” và đặt mục tiêu “3 tháng nữa mình phải chơi được như vậy”. Bạn so sánh ngày tập thứ 3 của mình với năm thứ 10 của người khác.
Hậu quả: Đây là con đường ngắn nhất dẫn đến sự thất vọng và bỏ cuộc. Bạn sẽ luôn cảm thấy mình kém cỏi, không có năng khiếu. Kỳ vọng quá lớn tạo ra một áp lực khổng lồ, biến niềm vui chơi nhạc thành gánh nặng phải “đạt KPI”.
Chiến lược đúng đắn: Đặt từng mục tiêu nhỏ và ăn mừng mỗi khi chinh phục được nó.
Thay vì “chơi được bài Hotel California”, hãy đặt mục tiêu: “Tuần này, mình sẽ chuyển từ hợp âm G sang C một cách mượt mà, không bị khựng.”
Khi bạn làm được điều đó, hãy tự công nhận đó là một thành công lớn! Chính những thành tựu nhỏ bé, liên tiếp này mới là thứ xây nên lâu đài đam mê của bạn. Hãy so sánh bạn của hôm nay với bạn của tuần trước, đó mới là thước đo chính xác nhất.
3. Xác định sai mục tiêu và phương pháp
Biểu hiện: Có một sự không tương thích trầm trọng giữa điều bạn muốn và cách bạn đang tập.
Ví dụ 1: Mục tiêu của bạn chỉ đơn giản là có thể đệm hát vài bài tủ bên lửa trại. Nhưng bạn lại dành hàng giờ để tập các bài luyện ngón chạy scale tốc độ cao.
Ví dụ 2: Bạn mơ ước trở thành một nghệ sĩ fingerstyle độc tấu. Nhưng ngày nào bạn cũng chỉ tập quạt chả các vòng hợp âm cơ bản.
Hậu quả tai hại: Bạn vẫn đang nỗ lực, nhưng là nỗ lực cho một mục tiêu khác. Bạn sẽ cảm thấy mình tập mãi mà không tiến gần hơn đến ước mơ, dẫn đến chán nản.
Chiến lược đúng đắn: Hỏi câu hỏi “Tại sao?” trước khi hỏi “Như thế nào?”.
Hãy tự trả lời rõ ràng: “Trong 1 năm tới, hình ảnh lý tưởng của tôi với cây đàn guitar là gì?”.
- Nếu là “đệm hát cho bạn bè”, hãy tập trung 80% thời gian vào việc master các hợp âm mở và các điệu quạt phổ biến.
- Nếu là “chơi solo fingerstyle”, hãy tập trung vào việc luyện ngón tay phải, học cách đọc tab, và mổ xẻ các kỹ thuật như hammer-on, pull-off.
- Nếu là “chơi lead guitar điện”, hãy làm quen với thang âm pentatonic, kỹ thuật bend dây và đầu tư vào một cây guitar điện sớm nhất có thể.
4. Chọn sai dòng nhạc/loại đàn khởi đầu
Biểu hiện: Bạn yêu thích nhạc Rock mạnh mẽ, nhưng lại nghe lời khuyên “phải bắt đầu bằng guitar classic dây nylon cho đỡ đau tay”. Hoặc bạn mê mẩn những bản độc tấu classic, nhưng lại mua một cây Acoustic dây sắt.
Hậu quả: Bạn mất đi sự kết nối cảm xúc với chính nhạc cụ của mình. Âm thanh mà cây đàn tạo ra không giống với thứ âm nhạc đang vang lên trong đầu bạn. Cây đàn không mang lại cho bạn niềm cảm hứng, và dần dần bạn sẽ không còn muốn cầm nó lên nữa.
Chiến lược đúng đắn: Hãy để đam mê dẫn lối.
Cây đàn đầu tiên nên là cây đàn có thể chơi được dòng nhạc bạn yêu thích nhất. Đau tay là chuyện tạm thời và ai cũng phải vượt qua, nhưng sự thiếu hứng thú sẽ giết chết đam mê vĩnh viễn.
- Nếu bạn yêu Rock, hãy mạnh dạn bắt đầu với một cây guitar điện và một chiếc amp nhỏ. Âm thanh “crunchy” mà nó tạo ra sẽ là nguồn động lực lớn nhất của bạn.
- Nếu bạn yêu Đệm hát Pop/Ballad, Acoustic là lựa chọn tuyệt vời.
- Nếu bạn yêu Flamenco hay nhạc không lời, Classic chính là chân ái.
Tóm lại, trước khi lao vào luyện tập, hãy dành một chút thời gian để tự vấn và vạch ra chiến lược. Một khởi đầu đúng đắn về mặt tư duy sẽ giúp bạn tiết kiệm hàng tháng trời loay hoay và quan trọng nhất, nó sẽ giữ cho ngọn lửa đam mê của bạn luôn bùng cháy. Còn dưới đây là những lỗi sai trong quá trình tập luyện, ảnh hưởng trực tiếp đến âm thanh và sự thoải mái khi chơi đàn.
5. “Ngón tay bấm trong tư thế bẹp dí” – Ngón Tay Không Cong
Biểu hiện: Thay vì dùng đỉnh ngón tay để bấm, bạn lại để các đốt ngón tay duỗi thẳng, dùng phần thịt mềm (vân tay) để đè lên dây.
Hậu quả: Đây là nguyên nhân số 1 gây ra tiếng “tịt”. Ngón tay bẹp dí của bạn sẽ chạm vào các dây đàn bên dưới, làm chúng không thể rung lên được. Hợp âm của bạn sẽ không bao giờ kêu đủ nốt.
Cách khắc phục: Các ngón tay phải cong lên một cách tự nhiên. Hãy cắt móng tay trái thật ngắn để có thể bấm vuông góc với cần đàn. Hãy xem kỹ các video hướng dẫn cơ bản trên mạng, hoặc nếu có thể thì tập một khoá với thầy sẽ giúp bạn dễ dàng khắc phục.
6. “Ngón Cái Vượt Rào”
Biểu hiện: Ngón cái của tay trái không nằm ở sau cần đàn để làm điểm tựa mà lại trèo lên trên, thậm chí ôm cả cần đàn.
Hậu quả: Bạn sẽ mất hết lực bấm, khiến các ngón tay còn lại không thể duỗi ra một cách linh hoạt, đặc biệt là khi chơi các hợp âm cần sải tay rộng. Tốc độ của bạn sẽ bị giới hạn.
Cách khắc phục: Hãy tập thói quen đặt ngón cái vào chính giữa mặt sau cần đàn. Nó là cái neo, không phải là một ngón tay dùng để bấm phím.
7. Chơi Trên Một Cây Đàn Sai Dây
Biểu hiện: Bạn không lên dây đàn trước mỗi lần tập, hoặc lên dây chỉ bằng cách “nghe cảm tính”.
Hậu quả tai hại: Đây là sai lầm phá hoại nhất. Nó sẽ hủy hoại đôi tai cảm âm của bạn. Não bạn sẽ quen với những âm thanh sai, và sau này rất khó để nhận ra thế nào là đúng, thế nào là sai.
Cách khắc phục: Lên dây đàn là việc đầu tiên phải làm mỗi khi cầm đàn lên. Hãy tải một ứng dụng chỉnh dây miễn phí (GuitarTuna, Fender Tune) hoặc mua một máy lên dây dạng kẹp. Không có ngoại lệ!
8. Vội Vàng Lao Vào Tốc Độ
Biểu hiện: Bạn cố gắng chơi một bài hát ở tốc độ gốc ngay từ đầu, dẫn đến việc vấp váp, sai nhịp, âm thanh lộn xộn.
Hậu quả tai hại: Não bộ và cơ bắp của bạn sẽ hình thành những thói quen sai. Việc “chơi nhanh cẩu thả” sẽ rất khó sửa sau này. “Chậm mà chắc” luôn tốt hơn.
Cách khắc phục: Chậm là chìa khóa. Hãy dùng máy đếm nhịp (metronome) hoặc tính năng chỉnh tốc độ của Guitar Pro. Bắt đầu ở tốc độ 50%, khi nào chơi mượt mà không lỗi thì mới tăng lên 60%, 70%…
9. Luyện Tập Theo Cảm Hứng, Không Đều Đặn
Biểu hiện: Hôm nào vui thì tập 2 tiếng, rồi bỏ bẵng cả tuần không động đến đàn. Đến giờ tập đàn thì bạn rủ đi nhậu thế là bỏ tập đi luôn…
Hậu quả: Học guitar là quá trình xây dựng bộ nhớ cơ bắp. Việc này đòi hỏi sự lặp lại đều đặn. “Nhồi nhét” không bao giờ hiệu quả.
Cách khắc phục: 30 phút mỗi ngày tốt hơn 2 tiếng tập rồi 4 ngày nghỉ tập. Hãy biến việc tập đàn thành một thói quen, giống như đánh răng vậy. Kỷ luật nhỏ sẽ tạo ra kết quả lớn.
10. Chỉ Học Vẹt Các Bài Hát
Biểu hiện: Bạn chỉ lên mạng tìm tab/hợp âm của các bài hát mình thích và cố gắng bắt chước.
Hậu quả tai hại: Bạn có thể chơi được 5 bài hát, nhưng bạn không thực sự biết chơi guitar. Khi gặp một bài hát mới, bạn lại loay hoay như lúc ban đầu. Bạn thiếu đi kiến thức nền tảng về hợp âm, nhịp điệu.
Cách khắc phục: Hãy cân bằng giữa việc học bài hát và việc luyện các bài tập kỹ thuật (luyện ngón, luyện chuyển hợp âm) và tìm hiểu một chút nhạc lý cơ bản.
11. Sợ Đau Tay và Bỏ Cuộc
Biểu hiện: Sau vài ngày tập, đầu ngón tay trái đau nhức và bạn nghĩ rằng mình không phù hợp với guitar. Đến bài tập hợp âm chặn, mãi không thành công và bạn kết luận là mình đã thất bại.
Hậu quả tai hại: Bạn bỏ cuộc ngay trước khi đến “đoạn hay nhất”.
Cách khắc phục: Hãy thay đổi tư duy: Đau tay là một dấu hiệu tốt! Nó chứng tỏ bạn đang tập đúng cách và các vết chai danh dự sắp xuất hiện. Cơn đau này là tạm thời, nhưng kỹ năng bạn có được là mãi mãi. Ai cũng phải trải qua giai đoạn này.
12. Chỉ Bấm Mà Không Nghe
Biểu hiện: Bạn chỉ tập trung vào việc đặt ngón tay cho đúng vị trí trên tab mà không thực sự lắng nghe âm thanh mình tạo ra.
Hậu quả tai hại: Bạn sẽ không nhận ra các lỗi rè, tịt tiếng, hoặc các nốt bị sai cao độ. Bạn đang “tập thể dục cho ngón tay” chứ không phải chơi nhạc.
Cách khắc phục: Sau mỗi lần bấm một hợp âm hay chơi một câu nhạc, hãy dừng lại và lắng nghe thật kỹ. Âm thanh có trong không? Có vang không? Có đúng như bản gốc không? Hãy trở thành người nghe khó tính nhất của chính mình.
13. Chuyển Hợp Âm Bị “Gãy Nhịp”
Biểu hiện: Khi đến lúc phải chuyển hợp âm, tay phải của bạn dừng lại hoàn toàn, tạo ra một khoảng lặng “chết” trong bài hát.
Hậu quả: Bài hát mất đi sự trôi chảy, nghe rất nghiệp dư.
Cách khắc phục: Hãy nhớ rằng tay phải là người giữ nhịp, nó không bao giờ được dừng lại. Dù tay trái của bạn có chuyển kịp hay không, tay phải vẫn phải tiếp tục quạt/gảy đều đặn. Ban đầu có thể âm thanh sẽ lộn xộn, nhưng dần dần tay trái sẽ học được cách đuổi theo tay phải.
14. So Sánh Với Người Khác
Biểu hiện: Bạn xem một video trên YouTube và tự nhủ: “Mình không bao giờ chơi được như vậy” rồi nản chí.
Hậu quả tai hại: Đây là cách nhanh nhất để giết chết niềm vui.
Cách khắc phục: Hãy chỉ so sánh bạn của ngày hôm nay với bạn của ngày hôm qua. Mỗi người có một tốc độ học khác nhau. Hành trình âm nhạc là của riêng bạn, hãy tận hưởng nó.
Bằng cách nhận diện và chủ động tránh những sai lầm này, bạn không chỉ tiến bộ nhanh hơn mà còn tìm thấy nhiều niềm vui hơn trên con đường chinh phục cây đàn guitar. Chúc các bạn thành công.
Cập nhật mới nhất vào 29/10/2025 bởi | Xuất bản: 29/10/2025
Tôi là Trung, từng là admin của diễn đàn Việt Guitar (Guitar.vn).
Tôi tập đàn từ 2001, sau đó có quãng thời gian 12 năm biểu diễn và giảng dạy guitar. Bây giờ dù không còn làm nghề nữa nhưng tôi vẫn đam mê và hy vọng giúp được gì đó cho các bạn 😀
